วิชาไฟฟ้าระบบราง

เรียน "ระบบราง" ไม่ตกงานรองรับคมนาคม-ขนส่งของประเทศ : คอลัมน์... เจาะประเด็นร้อน โดย... ชุลีพร อร่ามเนตร

          อย่างที่ทราบกันดีว่ารัฐบาลผลักดันการคมนาคมขนส่งทางราง เช่น ระบบรถไฟธรรมดา รถไฟฟ้าในเมือง และรถไฟความเร็วสูง สถาบันการศึกษาจึงเปิดหลักสูตรไม่ว่าจะเป็นวิศวกรรมระบบราง หรือการบริหารจัดการระบบราง ผลิตบุคลากรที่จะป้อนเข้าสู่อุตสาหกรรม ซึ่งจากการศึกษาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยพบว่าภายในปี 2563 ประเทศมีความต้องการกำลังคนที่มีความเชี่ยวชาญด้านระบบรางสูงถึง 31,000 คนเป็นวิศวกร 6 พันคน ช่างเทคนิค 1.2 หมื่นคน และเจ้าหน้าที่ประจำสถานี 1.3 หมื่นคน

          ส่งผลให้ "การเรียนวิศวกรรมการจัดการธุรกิจเกี่ยวเนื่องกับระบบราง” ได้รับความสนใจจากเด็กมากขึ้นกว่าในอดีต ซึ่งหากเรียนเกี่ยวกับระบบรางสามารถเข้าทำงานได้ อาทิ การรถไฟแห่งประเทศไทย บริษัทรถไฟฟ้า (บีทีเอส) และบริษัทรถไฟฟ้าใต้ดิน (เอ็มอาร์ทีเอ) กลุ่มบริษัทค้าปลีก และห้างสรรพสินค้าชั้นนำ บริษัทขนส่งและกระจายสินค้า

          รวมทั้งผู้ให้บริการด้านโลจิสติกส์ กลุ่มบริษัทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ สร้างที่อยู่อาศัย บ้าน คอนโดมิเนียม และอพาร์ทเมนท์ กลุ่มบริษัท ผลิต และจัดจำหน่าย รถไฟและชิ้นส่วนที่เกี่ยวข้องกับรถไฟและระบบราง ทั้งในและต่างประเทศ และวิศวกรที่ปรึกษา ออกแบบ วิเคราะห์ระบบ และแก้ปัญหาในธุรกิจเกี่ยวเนื่องกับระบบราง

          นายนิพนธ์ จงพิทักษ์ศีล หัวหน้าหลักสูตรเทคโนโลยีบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีระบบราง วิทยาลัยวิศวกรรมศาสตร์ ม.รังสิต กล่าวว่ามหาวิทยาลัยได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยนิฮอง ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งมีชื่อเสียงทางด้านระบบรางประเทศญี่ปุ่น ส่งคณาจารย์มาร่วมสอนนักศึกษา และนักศึกษาจะได้ไปเรียนรู้ ฝึกปฏิบัติที่ ม.นิฮอง หรือเลือกไปฝึกสหกิจศึกษาในบริษัทเอกชนประเทศญี่ปุ่นได้ โดยการเรียนการสอนเน้นแบบสหวิทยาการ นำความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาประยุกต์รวมกับวิศวกรรมเครื่องกล วิศวกรรมไฟฟ้า วิศวกรรมโยธา และการบริหารจัดการ ให้สามารถนำองค์ความรู้ทั้งหมดที่เรียนและฝึกปฏิบัติไปแก้ไขปัญหาในการทำงานทางด้านระบบราง

          บัณฑิตที่จบการศึกษาจะสามารถดูแลตรวจสอบและซ่อมบำรุงระบบขับเคลื่อนยานพาหนะระบบราง สามารถควบคุม ตรวจสอบ และซ่อมบำรุงระบบควบคุมอาณัติสัญญาณ หรือผู้ควบคุมดูแลการทำงานหรืออาชีพที่ใช้ความรู้ทางด้านวิศวกรรมและเทคโนโลยีระบบราง ในบริษัทที่เกี่ยวข้อง เช่น การรถไฟแห่งประเทศไทย การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย บริษัททางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ จำกัด (มหาชน) (บีอีเอ็ม หรือรถไฟฟ้าใต้ดิน) บริษัทระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพ จำกัด (มหาชน) บีทีเอส) และบริษัทรถไฟฟ้า รฟท. จำกัด (รถไฟฟ้าแอร์พอร์ต เรล ลิงค์) ฯลฯ
 
          "บัณฑิตมีความรู้ความสามารถทั้งการควบคุมดูแลตรวจสอบ การซ่อมบำรุงและการบริหารจัดการ โดยเน้นการเรียนรู้จากปัญหาหน้างานจริง (Problem Based Learning) การฝึกปฏิบัติในสถานประกอบการ ทดลองในห้องปฏิบัติการ วางแผนโดยคำนึงถึงการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม รวมทั้งเสริมสร้างให้มีขีดความสามารถพัฒนาตนเองได้อย่างต่อเนื่อง เพื่อลดการพึ่งพาเทคโนโลยีจากต่างประเทศในระยะยาว” นายนิพนธ์ กล่าว

 
          อย่างไรก็ตามวิศวกรที่มีความรู้ทั้งด้านระบบรางและธุรกิจที่เกี่ยวข้องยังขาดแคลนมากในประเทศอาเซียน มีองค์กรและบริษัทต่างๆ มีความต้องบุคลากรสายตรงที่เกี่ยวข้องกับการจัดการธุรกิจเกี่ยวเนื่องกับระบบรางไม่ต่ำกว่าปีละ 10,000 อัตรา ขณะที่ไทยมีความต้องการปีละไม่ต่ำกว่า 2,000 อัตรา แต่ขณะนี้ยังไม่มีสถาบันการศึกษาใดสามารถผลิตบุคลากรด้านวิศวกรรมการจัดการธุรกิจระบบราง

          น.ส.วัชรวี จันทรประกายกุล คณบดีคณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย (มกค.) กล่าวว่า การสร้างงานให้แก่วิศวกรไทยในอนาคตมีความจำเป็นและสำคัญมาก จึงเปิดหลักสูตรด้านระบบรางนำเสนอความรู้ทั้งด้านวิศวกรรมและธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับระบบราง ผลิตบัณฑิตให้มีความรู้ความสามารถด้านวิศวกรรมออกแบบ และจัดการระบบราง มีทักษะและประสบการณ์การเรียนรู้และการฝึกปฏิบัติ

          การจัดการธุรกิจเกี่ยวเนื่องกับระบบรางไม่ใช่เกี่ยวกับการซ่อม สร้าง หรือมีสถานีรางเท่านั้น แต่ต้องสร้างคนที่เกี่ยวกับธุรกิจที่ต่อเนื่องเชื่อมต่อกับโลจิสติกส์ รวมถึงการวางผังเมือง อย่าง การสร้างคอนโดเชื่อมโยงระบบราง การบริหารทรัพยากรทางกายภาพ หรือบริหารสถานี เพื่อสร้างรายได้        

          ทั้งนี้ ม.หอการค้าไทย ได้ร่วมกับวิทยาลัย Luizhou College ประเทศจีน และบริษัทรถไฟฟ้า รฟท. จำกัด พัฒนาหลักสูตรและผลิตบุคลากรที่มีองค์ความรู้การจัดการธุรกิจเกี่ยวเนื่องกับระบบราง ตอบสนองความต้องการของภาครัฐ ไม่ว่าจะเป็นระบบรถไฟรางคู่ รถไฟความเร็วสูง รถไฟฟ้าบนดิน และรถไฟฟ้าใต้ดิน ซึ่งก่อสร้างในปัจจุบันและกำลังจะเกิดขึ้นในอนาคต ครอบคลุม 76 จังหวัด รวมระยะทางมากกว่า 30,000 กิโลเมตร ผ่านย่านธุรกิจ การค้า และอุตสาหกรรม รวมทั้งพัฒนาสถานีและย่านธุรกิจโดยรอบ 76 จังหวัด ไม่น้อยกว่า 400 สถานี คณบดีคณะวิศวกรรมศาสตร์ มกค. กล่าวว่า คนที่จะมาเรียนวิศวกรรมการจัดการธุรกิจเกี่ยวเนื่องกับระบบรางไม่จำเป็นต้องเป็นเด็กที่ชื่นชอบวิทยาศาสตร์ วิศวกรรมเท่านั้น แต่ขอให้สนใจระบบการขนส่งโลจิสติกส์ เนื่องจากไม่ใช่เฉพาะประเทศไทยเท่านั้นที่ต้องการกำลังคนด้านระบบราง แต่ประเทศเพื่อนบ้านก็ต้องการสูง ดังนั้นขอให้เด็กที่มาเรียนต้องชอบ รักอยากที่จะเรียนรู้และอยากร่วมพัฒนาระบบการขนส่งโลจิกติกส์ และต้องการนำความรู้ไปประยุกต์วางแผนและสร้างธุรกิจอิสระของตนเองที่สอดประสานกับการขยายตัวของระบบขนส่งทางรางด้วย

          โดยผู้ที่สำเร็จการศึกษาสามารถประกอบอาชีพวิศวกรระบบราง, วิศวกรช่างซ่อมบำรุงระบบขับเคลื่อนยานพาหนะระบบราง, วิศวกรซ่อมบำรุงระบบควบคุมอาณัติสัญญาณ, ผู้ควบคุมดูแลการทำงานหรือเป็นผู้ปฏิบัติงาน และอาชีพที่ใช้ความรู้ด้านวิศวกรรมและเทคโนโลยีระบบราง, วิศวกรโลจิสติกส์ของหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ทั้งในภาคอุตสาหกรรมและบริการ, วิศวกรประจำคลังสินค้า, วิศวกรที่ปรึกษา, วิศวกรควบคุม, วิศวกรการจัดการ, วิศวกรวางแผน และวิเคราะห์ เป็นต้น